Jedzenie i picie w średniowieczu – Ernst Schubert

58,00

Jedzenie i picie jako integralna część historii społecznej? Rozczaruję Was od razu, szanowni Czytelnicy, zanim później sami poczujecie się oszukani. W mojej książce nie znajdziecie średniowiecznych przepisów kulinarnych. Wynika to z doświadczenia, które dzielę z moimi kolegami. „Mediewiści z Ameryki Północnej, którzy od wielu lat badają średniowieczne przyjemności kulinarne, zapewniają wciąż, że w przypadku niewielu polecanych wówczas potraw życzyć można było smacznego”.

Pozostało tylko: 1

Opis

Ernst Schubert „Jedzenie i picie w średniowieczu”
Z posłowiem Bernda Schneidmüllera

Jedzenie i picie jako integralna część historii społecznej? Rozczaruję Was od razu, szanowni Czytelnicy, zanim później sami poczujecie się oszukani. W mojej książce nie znajdziecie średniowiecznych przepisów kulinarnych. Wynika to z doświadczenia, które dzielę z moimi kolegami. „Mediewiści z Ameryki Północnej, którzy od wielu lat badają średniowieczne przyjemności kulinarne, zapewniają wciąż, że w przypadku niewielu polecanych wówczas potraw życzyć można było smacznego”.

Przezornie zapobiegam niebezpieczeństwu dalszego rozczarowania i oczekiwaniom, że znajdą się tu opisy radujących zmysły smaków i radości przy stole, jakie zawarte są w scenkach chłopskich Bruegla. To, co chcę przedstawić, to świat żywności, której brakowało nawet w normalnych czasach. Uważny czytelnik zapyta, czy wziąłem pod uwagę wiele świadectw, które nieustannie cytowane, zdają się potwierdzać wyobrażenia o średniowiecznym przepychu. Świadectwa te odwołują się do uroczystości, w przypadku których gospodarz nie skąpił niczego. „W Miśni, Szwabii i Frankonii jest historia żywienia w zwyczaju mówić do gości: bądźcie zadowoleni, że nie zjedliście wiele, wypijcie za to więcej […]. W Saksonii mówi się z kolei: najedzcie się do syta, drodzy przyjaciele. Item, pozostańcie w pokoju, jedzcie każdego dnia do syta”. Do dziś w Konstancji „tłusty czwartek” przed środą popielcową stanowi główne święto karnawału. Przypomina on także średniowieczną radość z ucztowania: w końcu do potraw dodadzą smalec. Słowo „tłusty” odnosi się bowiem do smalcu. Przysłowia mówią, że uroczystości były niegdyś limitowanym zwycięstwem nad pełną trosk codziennością.

Fragment Wprowadzenia

Spis treści

Wykaz skrótów czasopism / 9
Wprowadzenie: Historia żywienia jako integralna część historii społecznej / 13
Popularne wyobrażenia o jedzeniu i piciu w średniowieczu a rzeczywistość / 13
„Poziomy żywienia” czy historia poszczególnych produktów spożywczych? / 18
Jedzenie i picie kluczem do historii społecznej? Trzy epokowe przemiany w średniowieczu / 20
Historia żywienia i rozwój społeczeństw. Pytania metodyczne / 26
Czy w średniowieczu w ogóle istniało społeczeństwo? / 30

Część I. Jedzenie
1. „Kiedy straszny głód przetoczy się przez kraj”: bieda i strach na tle średniowiecznej codzienności / 45
Fames et mortalitas: fale głodu we wczesnym średniowieczu i w okresie jego rozkwitu / 46
Fale głodu a zniesienie ładu społecznego / 49
Głód: bicz Boży i odpowiedź Kościoła / 51
Nowe konotacje u schyłku średniowiecza: głód i drożyzna / 53
2. Sól / 61
Historia salin jako wskaźnik rozwoju społeczeństw / 63
Czym w zasadzie jest sól? Trzy formy pozyskiwania niezbędnego do życia minerału / 67
Saliny. Wyzysk ludzi i rabunkowa gospodarka lasami / 71
Siła soli kształtująca stosunki społeczne: renta, wspólnota i dziedziczenie / 79
Handel solą, trudności w transporcie soli i oddziaływanie soli na historię miast / 84
Sól i władza książęca / 88
3. Zboże, kasza i chleb / 107
Najważniejsze rodzaje zbóż i ich historia lub problematyka periodyzacji historycznej / 109
Historia młyna: stały element przemian ustroju agrarnego / 114
Zboże i kasza / 118
„Dobry chleb i dobra rada są drogie” / 120
Chleb i pieczenie: ukryte procesy ustawodawcze / 127
4. Zwierzęta, mięso i rzeźnik / 144
Skutki braku mięsa w kuchni zwykłego człowieka / 144
Podstawy posiłków mięsnych: historia świni, bydła i owcy / 146
Spożycie mięsa w średniowieczu: pytanie o istotę mięsa / 153
Względne odprężenie na rynku u schyłku średniowiecza: międzynarodowość handlu wołami / 160
Dygresja: produkty mleczne – masło i ser / 164
Rzeźnik u schyłku średniowiecza / 166
5. Podziękowania dla kury / 183
Dygresja: ptactwo jako pożywienie / 186
6. Pożywienie z zawartością białka: ryba / 192
Świeża ryba i jej wykorzystanie / 192
Rynek ryb i rybacy / 194
7. Nowa żywność u schyłku średniowiecza: śledź i sztokfisz / 198
Zapotrzebowanie na białko: solony śledź ze Skanii, suszony sztokfisz z Bergen jako produkty żywnościowe i podstawa rozwoju Hanzy / 198
Połów śledzia w Skanii i tamtejsze targi / 204
Oszustwo w handlu śledziem / 212
Zwycięstwo konkurenta, śledzia z rejonu Morza Północnego / 214
Sztokfisz / 216
8. Niedobór witamin w średniowiecznej kuchni? Owoce i warzywa / 227
Drzewa owocowe w organizacji folwarcznej / 227
Intensyfikacja uprawy drzew owocowych od XIII wieku. Założenia i skutki / 232
Warzywa / 236
9. Kontakty i transfer kulturowy w historii ziół kuchennych i przypraw / 244
Między uszlachetnioną sztuką kuchenną a środkami leczniczymi: zioła kuchenne / 244
Przyprawa: przyczynek do średniowiecznej historii mentalności / 247

Część II . Picie
Wprowadzenie: Trunki w średniowieczu / 257
1. Wino / 264
Romantyzm wina i właścicieli winnic w nowożytności oraz historyczna rzeczywistość: ciężka praca / 264
Wczesnośredniowieczna historia uprawy winorośli lub o uczeniu się w średniowieczu / 269
Przemiany krajobrazu upraw: granice uprawy wina i ich zmiany / 273
Ziemia, praca, kapitał i instytucje. Odzwierciedlenie współczesnych
terminów ekonomicznych w historii średniowiecznej uprawy wina / 277
Winoznawstwo w średniowieczu? / 290
„Rzadko można było tu znaleźć dobre wino”. „Ulepszanie” i „doprawianie” wina / 294
2. Natura i sztuka złączone w piwie / 313
Powszechność spojrzenia kulturowo-historycznego i wąskie gardło rzeczywistości: długa droga do piwa / 313
Piwo i miód pitny: wyjaśnienie przemian w świecie w okresie między rozkwitem a schyłkiem średniowiecza / 322
Warzenie piwa i cechy piwowarów / 324
„Piwo to dla mieszczan złoty napój”. Miasta jako centra piwne w niemieckim średniowieczu / 333
Bawarski nakaz zachowania czystości z 1516 roku albo w jaki sposób fałszywe interpretacje historii mogą stać się historią / 337
3. Od wódki do sznapsa, od środków leczniczych u schyłku średniowiecza do nowożytnych używek / 349

Część III. Jedzenie i picie a porządek życia
Wprowadzenie: Porządek życia jako ramy warunkujące indywidualną egzystencję / 361
1. Indywiduum i wspólnota / 367
Posiłki i rytm dnia / 367
Indywidualne zerwanie z porządkiem życia: krytyka łasuchów i hulaków / 368
Posiłki bogatego i zwykłego człowieka. Niewielka ilość mięsa jako znak różnic stanowych / 371
Wspólne jedzenie jako element historii kultury i prawa: pożywienie pochodzących ze szlachty bamberskich kanoników katedralnych około 1200 roku / 374
2. Posiłki indywidualne i wspólnotowe: historia naczyń i sztućców / 379
3. Jedzenie i picie jako wyraz porządku prawnego / 391
„Kompan” i „towarzysz na dobre i na złe”. Chleb jako wyraz kształtowania się stosunków prawnych / 391
Jedzenie i picie w prawie chłopów, rzemieślników i profesorów / 393
Uczta koronacyjna. Antycypacja prawa i nadziei / 396
4. Posiłek dla gości: utrwalanie świadomości wspólnotowej / 400
Biesiada we wczesnym średniowieczu i sens pijaństwa / 400
Gildia i jej uczty: modyfikacja wczesnośredniowiecznej tradycji / 403
5. Jedzenie i picie podczas uczty dworskiej w okresie rozkwitu średniowiecza oraz skutki i ich wpływ na kształtowanie się norm / 407
Uczta dworska około 1200 roku / 408
Przemiany uczty dworskiej u schyłku średniowiecza / 410
Zwyczaje przy stole: hövescheit z początków XIII wieku i jej siła tradycjotwórcza / 414
Jedzenie i picie w codzienności dworskiej u schyłku średniowiecza / 417
Hövescheit i potrzeby ludzkie. Prolegomena do historycznej flatologii / 418
6. Suche powody niemieckiego pragnienia i skutki zwyczaju picia za czyjeś zdrowie około 1500 roku / 424
Niemiecki pijaczyna / 425
Picie za zdrowie: nowa forma przymusu picia z około 1500 roku / 427
7. Pismo i jego oddziaływanie na jedzenie i picie / 432
Erudycja, medycyna książkowa i ludowa w ich oddziaływaniu na porządek życia / 432
Dietetyka i produkty spożywcze. Prawidłowe odżywianie jako podstawa medycznych nauk średniowiecza i wczesnej nowożytności / 433
Książki kucharskie i zbiory przepisów. Długa droga do współczesnych poradników / 436

Podsumowanie / 441
Posłowie / 451
Wykaz źródeł i literatury / 455

Liczba stron: 500
Format: 158 x 228 mm
ISBN: 978-83-231-4050-4
Oprawa: miękka z obwolutą
Numer wydania: pierwsze
Rok wydania: 2019
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Informacje dodatkowe

Autor

Wydawca

Data wydania

2019

Oprawa

miękka z obwolutą

Liczba stron

500

Format

158 x 228 mm

Opinie

Na razie nie ma opinii o produkcie.

Napisz pierwszą opinię o „Jedzenie i picie w średniowieczu – Ernst Schubert”

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Może spodoba się również…