O broni Słowian. Na wojnie i w kulturze – Igor Górewicz

Autor prezentuje szeroki arsenał indywidualnego uzbrojenia zaczepnego i ochronnego – włócznie, topory, miecze, łuki, proce, a także broń rzadko używaną przez Słowian. Sprawdza kiedy poznali kusze, zastanawia się, jakich używali tarcz, jak często wdziewali pancerze i jakie mieli hełmy. Opisuje znaki bojowe oraz wyposażenie jeździeckie.

Opis

Igor D. Górewicz „O broni Słowian. Na wojnie i w kulturze”
Szczecin – Poznań 2020

„Wtedy młódź polska na wyścigi runęła na wroga, uderzając najpierw włóczniami, a następnie dobywszy mieczy; niewielu z nadchodzących Czechów osłoniły tam tarcze, kolczugi były im ciężarem, nie pomocą, szyszaki służyły tam głowom za ozdobę, a nie za osłonę.”

Anonim, tzw. Gall, Kronika polska

Autor prezentuje szeroki arsenał indywidualnego uzbrojenia zaczepnego i ochronnego – włócznie, topory, miecze, łuki, proce, a także broń rzadko używaną przez Słowian. Sprawdza kiedy poznali kusze, zastanawia się, jakich używali tarcz, jak często wdziewali pancerze i jakie mieli hełmy. Opisuje znaki bojowe oraz wyposażenie jeździeckie.

Zgodnie z tytułem omawia oręż używany przez Słowian we wczesnym średniowieczu, a nie tylko ten przez nich wytwarzany. Uzbrojenie wszak nie poddaje się łatwej kategoryzacji etnicznej, choć niektóre jego rodzaje stawały się swoistym wyróżnikiem grupowym. Mimo, że to nie podręcznik o tym jak zostać słowiańskim wojem, to znajdzie tu czytelnik informacje, jakiej broni mogli używać np. Wieleci podczas powstania 983 r., pancerni Mieszka I czy drużynnicy z Wielkich Moraw.

Doświadczenie autora jako odtwórcy dało możliwości praktycznego zweryfikowania teorii stawianych przez badaczy gabinetowych. Użytkowanie replik broni uczy możliwych zastosowań i koniecznych metod obchodzenia się z nią. Zagadnienia zastanawiające z pozycji gabinetu, stają się oczywistymi w pozycji użytkownika.

Wojna wytwarza rytuały i zyskuje wymiar duchowy, a więc wojna i kultura „w jednym stały domu”, i to najlepiej oddaje podtytuł książki, która traktuje nie tylko o formie broni, ale też jej obecności w kulturze duchowej epoki. Literatura bronioznawcza zazwyczaj pomija ten wątek, a publikacje o religii i mitologii nie często naświetlają rolę uzbrojenia w obrzędach i symbolice. Autor stara się o typologiczną refleksję przy źródłowych wzmiankach np. o mieczu Świętowita w Arkonie, siodła Triglava w Szczecinie czy hełmie Swarożyca w Radogoszczy. Dla autora to właśnie styk dwóch największych pasji poznawczych – duchowej kultury Słowian i dawnego uzbrojenia.

Książka rozwija wiele wątków poruszonych we wcześniejszej „O wojownikach Słowian. Drużyny i bitwy na lądzie i morzu”.

Spis treści
Wstęp, czyli „czym?” – 11

Część pierwsza. Źródła pozyskiwania oręża
Rozdział pierwszy. Skąd broń i jaka? – 19
Casus Ostrowa Lednickiego – 24
Made in Sklawania – 29
Czy wszyscy jednacy? Casus nadbałtycki – 33
Przemiany w czasie – casus wielkomorawski – 37
Gdzie są chłopcy z… tamtą bronią? – 39

Część druga. Uzbrojenie zaczepne – broń biała
Rozdział drugi. Włócznia – 45
Typy grotów – 48
Typ I – 50
Typ II – 51
Typy III, IV, V – 52
Typ VI – 58
Groty oszczepów – 61
O technologii – 62
Zdobione groty – 67
Tylce (Toki) – 69
Drzewca i sposoby walki włócznią – 72
Długość – 73
Piechurzy i kawalerzyści – 76
Giętki i twardy – 84
O symbolice – 86
Mężczyzna-wojownik – 87
Bogowie i magia – 89
Broń Słowian, broń pogan – 91
Narzędzie wyroczni – kapłani – 96
Ofiary, królowie i drzewo życia – 99
„W” jak włócznia, „w” jak wojna – 106
Próba chrystianizacji symbolu – 111
Winda w zaświaty – 118
Rozdział trzeci. Topór – 127
Topór a siekiera – 130
Typy żeleziec – 132
Typ I – 134
Typ II – 136
Typ III – 138
Typ IV – 142
Typ V – 143
Typ VI – 144
W transporcie – 144
O technologii – 146
O toporzysku – 150
Raz go obuchem, czyli o sposobach walki – 156
Ciskając topory – 159
Topór w kulturze pogańskiej i chrześcijańskiej – 160
Perun – 167
Miniaturowe toporki – ochrona od wszelkiego zła czy branżowe breloczki? – 171
Znaczenie toporów zdobionych – 175
Ofiary – 175
Tur – byk – kozioł. Ofiar ciąg dalszy? – 177
Próba chrystianizacji – 181
Krzyż krzyżowi nierówny – 183
Rozdział czwarty. Miecz – 185
Do VIII wieku. W rękach Słowian czy przeciw nim? – 186
Kontrabanda, czyli miecze frankońskie z wieków VIII i IX – 190
Z nadreńskiego źródła płynie wąski strumyk – 190
Rzeka wzbiera w IX wieku – 194
Jeszcze o handlu bronią, a mieczami w szczególności – 199
W państwowym arsenale, X–XI w. – 202
Wyznacznik statusu – 203
Typ S – 203
Typ T – 208
Typ Z – 211
Surowy oręż na nowe czasy – 216
Typ X – 216
Typ Y – 228
Podsumowanie – kto i ile? – 231
Okładziny rękojeści – 239
Pochwy. Zapominane, choć niezbędne – 241
Wyłowione z zalewu, wykopane z grobów… – 242
Gdański unikat – 244
Rzemienie na co dzień, garnitur od święta – 245
Trzewiki nie dla każdego – 254
O symbolice. Od dumy do świętej sprawy – 265
W służbie słowiańskich bogów i nowej religii – 267
W komorach zmarłych – 272
W dłoniach słowiańskich monarchów – 274
Rozdział piąty. Pozostała broń sieczna – 277
Szabla – 277
Broń i jej nazwa – skąd przybyły? – 277
Co to jest? – 278
Na Rusi – 281
W Polsce – 285
Wielkie Morawy – 286
Pałasz – 288
Nóż bojowy – 289
Rozdział szósty. Pozostała broń obuchowa – 297
Maczuga – 297
Buława – 303
Kiścień – 308

Część trzecia. Uzbrojenie zaczepne – broń miotająca
Rozdział siódmy. Łuk – 315
Łuk na wojnie – 318
W źródłach pisanych dotyczących Słowian – 322
Polscy łucznicy za Chrobrego piórem Thietmara… – 322
…I za Krzywoustego piórem Anonima – 324
Na Rusi – 326
Nad Bałtykiem – 327
Łuk prosty – 327
Wielkie Morawy – 328
Ruś – 331
Polska – 332
Połabie – 335
Łuk wschodni – 335
U Słowian – 338
Strzały – 342
Brzechwa – 342
Groty – 343
Łuk i strzała – dobrana z nich para – 358
Zatrute strzały – 361
Łubia i tuły – 363
Symbolika – 366
Rozdział ósmy. Pozostała broń miotająca – 371
Kusza – 371
Poszukując źródeł wzorca – 372
Budowa – 374
Słowiański samostrzał – 375
Brakujące ogniwo? – 378
Groty bełtów – 378
Proca – 379
Słowianie też kręcili – 381
Znaleziska – 383

Część czwarta. Uzbrojenie ochronne
Rozdział dziewiąty. Szczyt (tarcza) – 391
Ocena współczesnych – 392
Jakie były te tarcze? – 395
Gdzie one są? – 396
Co widać u sąsiadów? – 397
Co ty pleciesz? – 398
„Prawdziwie polskie”? – 399
Szczyty owalne – 401
Morawy, IX wiek – 401
Analogia ottońska, XI wiek – 402
Szczyty okrągłe – 403
Na koń! – 406
Exemplum morawskie – 408
Exemplum łączyńskie (Brandenburg) – 409
Kopuła w dłoni – 412
Szczyty migdałowate – 416
Exempla szczecińskie – 419
Imacze, umba, pętlice – 424
Imacz a pętlice – 427
Broń li tylko ochronna? – 429
Barwa – 432
Symbolika – 436
Słoneczna tarcza Jarowita – 441
Rozdział dziesiąty. Szłom (hełm) – 443
W kulturze Słowian – 443
Hełmy żebrowe – 448
Typ Gniezdowo-Stromovka – 451
Gniezdowo – 451
Stromovka – 452
Bojná – 453
…I dalej – 455
Hełmy (nie bardzo) „normańskie” – 456
Czechy – 458
Polska – 461
Europa Środkowa – 463
Złote szyszaki – 464
Poprzednicy – 467
Złoci wojownicy Rusi – 469
Na Węgrzech – 476
Pruskie – 477
(Wielko)polskie – 479
Gdzie to było zrobione? – 484
Dość wytrzymałe? – 489
Skórzane zastępstwo? – 495
Czepce – 496
Rozdział jedenasty. Pancerz – 499
Żelazo – 499
Terminologia – 504
„Pancerza nigdy nie wdziewają”… – 505
Ni Polacy… – 506
Ni Połabianie – 508
…a jednak pancerni – 511
Ruś – 511
Polska – 512
Połabie – 513
Czechy – 515
Zaopatrzenie – 515
Kolczuga – 518
Ruś – 525
Połabie – 526
Polska – 527
Kolczuga z jeziora – 529
Wielkie Morawy i Czechy – 531
Święty od kolczugi – kolczuga od świętego – 533
Cesarski standard – 535
Pancerze zbrojnikowe – 536
Pancerz lamelkowy – 538
Pancerz łuskowy – 545
Nadal łuskowy? – 551
Skóra jak pancerz? – 554

Część piąta. Uzupełnienie
Rozdział dwunasty. Znaki bojowe – stanice, chorągwie, proporce – 561
Stanice z pogańskich świątyń – 562
Chorągwie na czele wojsk chrześcijańskich – 568
Czechy – 569
Polska – 569
Ruś – 570
Znaczenie sygnałowe – 572
Proporczyki – 573
Rozdział trzynasty. Wyposażenie jeździeckie – 575
O koniach – 575
Jaki koń jest, (nie) każdy widzi – 576
Krucze stópki, czosnek i jeżyki – 581
Ostrogi – 582
Pierwsze pięć wieków – 583
Od X wieku – 586
Martwy, ale w ostrogach – 589
Rząd koński – 599
Siodło – 599
Strzemiona – 604
Uzda – 611

Zakończenie – 613
Cytowana literatura – 619
Spis rycin – 649

Oprawa: twarda
Format: B5
Liczba stron: 674
Ilustracje: tak
ISBN: 978-83-62586-10-3
Wydawca: Wydawnictwo Poznańskie, Wydawnictwo Triglav

 

 

Informacje dodatkowe

Autor

Wydawca

,

Data wydania

2020

Oprawa

twarda

Liczba stron

674

Format

B5

Ilustracje

tak

Opinie

Na razie nie ma opinii o produkcie.

Napisz pierwszą opinię o „O broni Słowian. Na wojnie i w kulturze – Igor Górewicz”

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Może spodoba się również…