Kociewskie demony ludowe – Natalia Zacharek

Opis

Natalia Zacharek „Kociewskie demony ludowe”

Etnograficzna pozycja z antropomorficzno-postmodernistyczną refleksją prezentuje szereg opowieści i postaci wszystkich tych demonów ludowych, które przetrwały do początku XX wieku i zostały spisane przez etnografów, badających Kociewie. Zebrany materiał opracowany został z najwyższą starannością, a prace nad książką poczyniono w ramach stypendium twórczego Marszałka Województwa Pomorskiego na 2019 rok.

„Demony ludowe w publikacji naprzemiennie nazywane są demonami słowiańskimi, ponieważ ich geneza wywodzi się z wierzeń przedchrześcijańskich, kultywujących przyrodę i dusze przodków z rodu, a także wyjaśniających niebezpieczne czy nieznane dawniej zjawiska atmosferyczne oraz stany świadomości. Chętnie wypełniano nimi lasy, żalniki (dawne cmentarze), rozdroża czy obejścia. Dzięki współczesnym antropologiczno-etnologicznym interpretacjom dawnej rzeczywistości z łatwością można wytłumaczyć symbolikę oraz powody pojawiania się demonów w tych, a nie innych miejscach. W ludowej wizji świata demony były immanentną częścią ożywionej przyrody, która była aktywnie zainteresowana życiem i działaniem człowieka. Taki „monitoring” przyrody oraz niejakie uzależnienie człowieka od pogody i pór roku sprawiał, że każda praca w polu była rozpoczynana i kończona obrzędami, przepełniona była symboliką płodnościowo-wegetacyjną; szanowano i czczono plony natury oraz dziękowano za nie poprzez m.in. składanie ofiar z pierwocin i doroczne rytuały, czego pokłosiem są np. współczesne dożynki, świętowanie kupalnocki, wigilii Bożego Narodzenia czy Wielkanocy.”

Spis treści:
Na chłopski rozum – dawna wizja świata kociewskiej wsi s. 9
O trzymaniu kciuków i zapładnianiu ziemi s. 12
Między światami: Kim / czym były demony słowiańskie? s. 19
Jak ujść z życiem? Kodeks zachowań i środków apotropeicznych s. 24
Demony kociewskiej wsi – siewcy zarazy i opiekuńcze bestie s. 26
Bibliografia s. 68

Natalia Zacharek – uczestniczka Stacjonarnych Studiów Doktoranckich Nauk o Kulturze na Uniwersytecie Wrocławskim. Kończy doktorat, dotyczący dawnych i współczesnych praktyk ochronno-magicznych wobec zwierząt w wybranych regionach Polski i Ukrainy. Od 12 lat zajmuje się różnymi przejawami folkloru. Prywatnie zajmuje się włóczęgą, resuscytacją projektów kulturalnych w małych miejscowościach, zgłębianiem tajemnic Podlasia i, jak czas pozwoli, malowaniem i jogą.
Konsultant naukowy książki „Bestiariusz. Zwierzęta”.

Patroni medialni:
Muzeum Mitologii Słowiańskiej
Grodzisko Owidz
Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych Manowce