Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja – Małgorzata Grupa

Opis

Małgorzata Grupa „Wełniane tekstylia pospólstwa i plebsu gdańskiego (XIV-XVII w.) i ich konserwacja”

Książka omawia zagadnienia związane z obróbką wełnianego surowca i wytwórczością wełnianych tkanin w Gdańsku. Autorka na podstawie analiz technologicznych reliktów wełnianych tkanin wydobytych z nawarstwień średniowiecznego i nowożytnego Gdańska (stanowiska – Wyspa Spichrzów, Lastadia i ul. Panieńska 3a) opowiedziała przede wszystkim o użytkowaniu tkanin w tych okresach przez ludzi pochodzących z najuboższych warstw społecznych miasta, związanych z ciężką, fizyczną pracą. Stąd też rozdział o grubych tkaninach, które wykorzystywano na koce i szycie worków. Zwróciła też uwagę na produkcję tzw. wyrobów pozatkackich: filcu i dzianin. Ogromne rozdrobnienie wyrobów tekstylnych pozwoliło na omówienie zagadnień związanych z kostiumologią tego czasu w bardzo małym zakresie, jednak autorka pomimo tak skromnej bazy danych podjęła ten trud, uzupełniając zdobyte informacje materiałem ikonograficznym i źródłami pisanymi. W pracy znajduje się też rozdział dotyczący konserwacji tkanin wełnianych wykonanej przez autorkę.

Spis treści:

Wprowadzenie / 7
Zarys dziejów Gdańska w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych / 15
Historia badań archeologicznych na wybranych stanowiskach w Gdańsku / 21
Panieńska 3a / 22
Wyspa Spichrzów / 25
Lastadia / 28
Źródła archeologiczne / 32
Panieńska 3a, faza do 1350 r. / 35
Panieńska 3a, faza – lata 1350-1402 / 36
Panieńska 3a, faza – lata 1402-1435 / 37
Panieńska 3a, faza – lata 1435-1481 / 38
Panieńska 3a, faza – lata 1481-1515 / 38
Panieńska 3a, na złożu wtórnym / 40
Wyspa Spichrzów / 43
Lastadia / 44
Kolorystyka tkanin gdańskich / 55
Obróbka wełnianego surowca i produkcja tkanin / 61
Pozyskiwanie surowca / 61
Obróbka włókien / 65
Tkanie wełny / 93
Wykańczanie sukna / 101
Tkaniny workowate / 136
Pasamony / 147
Wyroby pozatkackie / 159
Filc / 159
Technika igłowa / 173
Dzianina / 176
Wełniane liny / 184
Analiza surowca a importy / 190
Ubiory gdańskie z XIV-XVII wieku / 219
Wtórne użycie tkanin / 250
Konserwacja tkanin wełnianych / 253
Skład chemiczny i mikrostruktura wełny / 255
Wełna jako włókno tekstylne / 258
Degradacja wełny / 259
Stan zachowania wełen / 264
Zabiegi konserwatorskie / 265
Zabiegi oczyszczające / 269
Dezynfekcja / 269
Impregnacja / 270
Wnioski / 275
Rekonstrukcja dziecięcej sukienki / 278
Podsumowanie / 281
Słownik / 287
Bibliografia / 291
Spis ilustracji / 321
Spis tabel / 333
Woolen textiles worn by the rabble and plebs of Gdańsk (14th-17th cent.) and their conservation (Summary) / 335

Małgorzata Grupa – dr nauk historycznych. Ukończyła studia archeologiczne ze specjalnością konserwacja zabytków archeologicznych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od listopada 1982 roku jest zatrudniona w Pracowni Dokumentacji i Konserwacji Zabytków Archeologicznych Instytutu Archeologii UMK w Toruniu, którą zorganizowała od podstaw, gdzie prowadzi działalność naukową i dydaktyczną. Jej zainteresowania badawcze ogniskują się wokół kultury materialnej średniowiecza i czasów nowożytnych. Uczestniczyła w licznych pracach archeologicznych w Polsce i Europie. Specjalizuje się w konserwacji zabytków archeologicznych wykonanych z surowców organicznych, takich jak: drewno, skóra, tkanina, i zabytków wykonanych z różnych struktur surowcowych. Zajmowała się konserwacją zabytków wydobytych z dołów śmierci oficerów polskich zamordowanych przez NKWD w 1940 roku – Charków, Miednoje, Katyń i Kijów, a także zabytków z obozów zagłady Żydów w Bełżcu i Sobiborze. Jej pasją jest konserwacja i rekonstrukcja szat pochodzących m.in. z badań kościołów w Lubiniu, Gdańsku, Toruniu, Lublinie, Pszczynie i Końskowoli. Za konserwację szat z Lublina otrzymała razem z dr hab. Anna Drążkowską prestiżową nagrodę Unii Europejskiej – EUROPA NOSTRA 2002. Jest autorką wielu publikacji związanych z konserwacją i kulturą materialną średniowiecza i czasów nowożytnych. W swoich opracowaniach porusza głównie zagadnienia związane z tkaninami i kostiumologią.

ISBN: 978-83-231-2859-5
Rok wydania: 2012
Liczba stron: 346
Nr wydania: pierwsze
Typ okładki: miękka
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika