Samobójstwo w społeczności wczesnych Germanów – Kalina Skóra

Opis

Kalina Skóra „Samobójstwo w społeczności wczesnych Germanów”

Problematyka śmierci samobójczej u społeczności tradycyjnych z terenów Barbaricum w okresie starożytnym i wczesnośredniowiecznym nieczęsto staje się przedmiotem pogłębionej refleksji badawczej. Dzieje się to – jak można mniemać – z dwóch powodów. Po pierwsze, z powodu ogromnego i rozproszonego materiału (tak archeologicznego, jak i historycznego), który z trudnością daje się zebrać, a co dopiero poddać drobiazgowej analizie interpretacyjnej. Po drugie, przyczyną jest z pewnością potrzeba podjęcia ogromnego wysiłku badawczego zahaczającego o różne – często bardzo odmienne pod względem warsztatowym – dziedziny, takie jak historia, archeologia, etnologia czy antropologia. Mimo tych odstraszających czynników dr Kalina Skóra podjęła się trudu szerokiej analizy problematyki samouśmiercenia, wskazując na szeroki kontekst kulturowy-symboliczny analizowanego zjawiska, które – jak pokazuje autorka – nie daje się zamknąć w ciasne ramy interpretacyjne.

Z recenzji wydawniczej dr. hab. Roberta Kasperskiego

Spis treści:

Rozdział I. Kilka uwag na wstępie

Rozdział II. Postrzeganie samobójców w Europie na przestrzeni wieków
Samobójca w społeczności greckiej i rzymskiej
Kwestia samobójstwa w świetle wykładni chrześcijańskiej
Święty Augustyn kontra samobójcy: Qui se ipsum occidit homicida est
Synody
Od Orleanu do Nimes
Księgi pokutne wobec samobójców
Leges barbarorum
Zła i dobra śmierć – niebezpieczni zmarli
Ekskurs – samobójstwo w systemie prawnym ziem polskich

Rozdział III. Samobójcy w społeczności wczesnych Germanów
Samobójstwo w okolicznościach bitewnych
Zachowania i rytuały przed- i pobitewne
Samobójstwo pojmanych
Kobiety i dzieci
Gladiatorzy
Samobójstwo władcy: Hermanaryk, najszlachetniejszy z Amalów
Starość, widmo porażki czy samoofiarowanie?
Ekskurs: Decebal – śmierć króla
Dobrowolna śmierć starców
Śmierć starców w innych kręgach kulturowych
Dobrowolna śmierć owdowiałych kobiet
Wdowy Herulów
Samobójstwo owdowiałych kobiet w literaturze nordyckiej
Ekskurs: inne przyczyny samobójstwa w literaturze nordyckiej

Rozdział IV. Dobry czy zły wisielec? Śmierć przez powieszenie w społeczności germańskiej
Powieszenie jako powszechna metoda śmierci samobójczej wczesnych Germanów?
Wisielcy z bagien
Samobójcy czy powieszone ofiary?
Przegląd odkryć
Przyczyny śmierci: samobójstwo, egzekucja czy morderstwo?
Egzekucja: od usunięcia ze społeczności „niechcianych” po ofiary dedykowane bogom
Śmierć na sznurze w świetle źródeł archeologicznych, ikonograficznych i literackich
Śmierć w walce: broń lub sznur – obietnica lepszej rzeczywistości zaświatowej?
Wisielcy – samobójcy czy ofiary dedykowane bogom?
Ambiwalencja znaczeń powieszenia: między zaszczytem a hańbą
Sakralny a hańbiący wymiar powieszenia

Rozdział V. Samobójca jako potencjalny nie-martwy a nienormatywne zabiegi pre-, inter- i postfuneralne z perspektywy archeologii
Traktowanie ciał samobójców
Traktowanie zwłok samobójców w Grecji i Rzymie w świetle źródeł pisanych
Magiczna moc wisielca
Sposób traktowania zwłok oraz pochówek samobójców w dobie chrześcijańskiej
Sposób traktowania ciała samobójcy: od zgonu do pochówku
Transport zwłok z miejsca zgonu
Niszczenie mienia samobójcy
Karanie zwłok samobójców przez organy świeckie
Wybór miejsca pochówku i lokalizacja grobu
Sposób złożenia zwłok w grobie i metody neutralizowania złych mocy zmarłego
O (nie)możliwości archeologicznej identyfikacji pochówków samobójców
Archeologicznie niewidoczni?
Traktowanie samobójców w germańskim kręgu kulturowym
Nienormatywne zabiegi pogrzebowe wczesnych Germanów a kwestia samobójstwa

Rozdział VI. Zakończenie
Wykaz cytowanych
Summary. Suicide in Early Germanic Society

Miejsce: Łódź
Rok wydania: 2022
Wydanie: dodruk
Język: polski, streszczenie w języku angielskim
Liczba stron: 354
Format: B5
Oprawa: miękka
ISBN: 978-83-66463-65-3
Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN