Od potworów do znaków pustych. Ludowe demony… – Violetta Wróblewska
39,00zł
Książka poświęcona jest postaciom demonicznym w twórczości pisarzy polskich XIX-XXI wieku. Jej bohaterami są najpopularniejsze i najbardziej charakterystyczne postaci z literatury dziecięcej, takie jak Baba Jaga, smok i krasnal, chociaż nie brak informacji o strzydze, topielcu czy dziwożonie.
Paralele to seria wydawnicza, w ramach której publikowane są studia i monografie mieszczące się w nurcie współczesnej komparatystyki i badań interdyscyplinarnych z pogranicza folklorystyki, literaturoznawstwa oraz antropologii kultury.
Pozostało tylko: 2
Opis
Violetta Wróblewska „Od potworów do znaków pustych”. Ludowe demony w polskiej literaturze dla dzieci
Książka poświęcona jest postaciom demonicznym w twórczości pisarzy polskich XIX-XXI wieku. Jej bohaterami są najpopularniejsze i najbardziej charakterystyczne postaci z literatury dziecięcej, takie jak Baba Jaga, smok i krasnal, chociaż nie brak informacji o strzydze, topielcu czy dziwożonie. W pracy podjęto problematykę pochodzenia wymienionych istot, pokazano ich rolę w ludowej demonologii, a następnie przedstawiono ich różnorakie metamorfozy, zarówno w folklorze tradycyjnym, jak i w utworach dla dzieci. Zasadnicza teza monografii, zasugerowana w jej tytule, wyraźnie wskazuje kierunek opisanych przemian – od postaci przerażających, demonicznych, w których istnienie niejednokrotnie wierzono, w postaci fantastyczne, o dużym ładunku komizmu czy utylitaryzmu; od kulturowych znaków o wyraźnym wydźwięku moralistycznym po znaki semantycznie puste, pozbawione jakiejkolwiek głębi znaczeniowej służącej kształtowaniu charakteru czy choćby gustu estetycznego odbiorców. Przyczyna opisanych w rozprawie przekształceń i procesów (m.in. karnawalizacji, symplifikacji, hiperbolizacji, infantylizacji) silnie związana jest ze zmianami kulturowymi, zwłaszcza z zanikiem tradycyjnej kultury ludowej, stanowiącej główny punkt odniesienia dla charakteryzowanych w rozprawie postaci, jak i ze stopniowym zawłaszczaniem jej elementów przez twórców kultury popularnej, kierujących się pobudkami komercyjnymi. W pracy wskazano także pozytywne przykłady wykorzystania polskiego folkloru przez pisarzy, ale zdecydowanie znajdują się one w mniejszości. W finalnej części rozprawy, obok rozważań teoretycznych, zawarto próbę opisu przekształceń materiału ludowego na poziomie literatury dla młodzieży (na przykładzie fantasy), wskazując nieco odmienne tendencje w kreacji wizerunków demonów niż te widoczne w twórczości dla najmłodszych (obok symplifikacji wyraźnie widoczna skłonność do brutalizacji i erotyzacji bohaterów).
Spis treści
Wstęp – 7
Rozdział 1. Od demonów ludowych do demonów literackich – 21
1.1 Demony ludowe – 23
1.2 Demony literackie – 39
Rozdział 2. Baba Jaga w folklorze i w literaturze dla najmłodszych – 51
2.1. Kim jest Baba Jaga? – 51
2.2. Jędza w polskich opowieściach ludowych – 61
2.3. Raz, dwa, trzy, Baba Jaga patrzy – demon w folklorze dziecięcym – 72
2.4. Baba Jaga w literaturze dla dzieci – 78
Rozdział 3. Smok w tradycji ludowej i literackiej – 103
3.1. Wyobrażenia smokow i ich funkcje w kulturze ludowej – 103
3.2. Smoki w ludowych bajkach magicznych – 113
3.3. Smok wawelski i inne smoki w polskiej literaturze dla dzieci – 121
Rozdział 4. Krasnal, kraśnię, ubożę. Ludowe i literackie obrazy krasnoludków – 149
4.1. Krasnale w polskiej prozie ludowej – 150
4.1.1. Kraśniaki jako bohaterowie podań wierzeniowych – 153
4.1.2. Krasnale w bajkach magicznych – 159
4.2. Literackie obrazy krasnoludkow – 165
Rozdział 5. Strzyga jako bohater baśni literackiej i fantasy, czyli demon na warsztacie literata – 197
5.1. Strzyga w wersji ludowej – 198
5.2. Obraz strzygi w baśni literackiej (Strzyga Romana Zmorskiego) – 205
5.3. Strzyga jako bohater fantasy (Wiedźmin Andrzeja Sapkowskiego) – 218
Zakończenie – 235
Spis ilustracji – 245
Bibliografia – 247
Nota bibliograficzna – 267
Indeks nazwisk – 269
O Autorze
Violetta Wróblewska – folklorystka i literaturoznawczyni w Zakładzie Folklorystyki i Literatury Popularnej UMK w Toruniu. Zajmuje się folklorem, kulturą i literaturą dziecięcą oraz popularną. Jest autorką książek Przemiany gatunkowe polskiej baśni literackiej XIX i XX wieku (2003), Z zagadnień kultury popularnej (2007), Ludowa bajka nowelistyczna (źródła – wątki – konwencje) (2007) oraz współredaktorką tomów: Genologia literatury ludowej (2002), W kręgu folkloru, literatury i języka (2003), Podanie – legenda w tradycji ludowej i literackiej (2007), Bajka zwierzęca w tradycji ludowej i literackiej (2011), Toruń tam i powrotem. Szkice z antropologii miasta (2011), Za miedzę, za morze, w zaświaty… Kulturowe wymiary podróżowania (2012).
Miejsce wydania: Toruń
Rok wydania: 2014
Wydanie: pierwsze
Język: polski
Liczba stron: 276
Format: 158 x 228 mm
Oprawa: miękka
Seria: Paralele: Folklor – Literatura – Kultura
ISBN: 978-83-231-3151-9
Wydawca: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Informacje dodatkowe
Autor | |
---|---|
Wydawca | |
Data wydania | 2014 |
Seria | |
Oprawa | miękka |
Liczba stron | 276 |
Format | 158 x 228 mm |
ISBN | 978-83-231-3151-9 |
Opinie
Na razie nie ma opinii o produkcie.